ΠΕΡΡΑΙΒΙΑ

Άζωρος | Γόννοι | Δολίχη | Ερεικίνιον | Μάλλοια | Μονδαία | Μύλαι | Ολοοσών | Πύθιο | Φάλαννα | Χυρετίαι

Ασκυριεύς | Γοννοκόνδυλους | Δωδώνη | Κόνδυλους | Λειμώνη ή Ηλώνη | Όρθη

Περραιβική Τρίπολις

Η Δολίχη, ως πόλη της αρχαίας Περραιβίας, εφόσον υφίστατο πριν από την ελληνιστική εποχή, ακολουθεί την περραιβική ιστορία για την οποία έγραψε ο Ηρόδοτος και ο Θουκυδίδης, ενώ από τις λογοτεχνικές πηγές και τις πηγές του μύθου οι Δολιχαίοι, ως Περραιβοί, εντοπίζονται στα παλαιότερα ακόμη χρόνια.

Οι αρχαιότερες άμεσες αναφορές για τη Δολίχη σχετίζονται με τους Μακεδονικούς Πολέμους. Τα ευρήματα επιβεβαιώνουν την ιστορικότητα της αρχαίας πόλης. Η έρευνα οδηγήθηκε στην υπόθεση ότι η ελληνιστική Δολίχη τοποθετείται στον αρχαιολογικό χώρο του Σαρανταπόρου, ενώ η ρωμαϊκή πόλη τοποθετείται στον αρχαιολογικό χώρο του Καστριού Δολίχης, όπου βρέθηκε σχετική επιγραφή η οποία αναφέρει τη Δολίχη ως πόλη και λατρευόταν ο Ηρακλής Κυναγίδας.

Οι τρεις βασιλικές εκκλησίες που ανακαλύφθηκαν στο Καστρί προδίδουν την κατοίκηση μέχρι τον 6ο αι. μ.Χ. και αρκετά ευρήματα από τον αρχαιολογικό χώρο εκτίθενται στο Διαχρονικό Μουσείο της Λάρισας.

Οι νέες έρευνες, οι οποίες θα διεξαχθούν στο μέλλον, θα φωτίσουν περισσότερο το αρχαίο παρελθόν της περιοχής και τα νέα στοιχεία, ίσως, θα συνθέσουν νέες υποθέσεις.

Οι αρχαιολόγοι Α. Μπάτζιου και Γ. Πίκουλας [1] διατύπωσαν ότι αποτελούσε συχνό φαινόμενο η εγκατάλειψη ελληνιστικών πόλεων και η ίδρυση νέων μικρότερων, οχυρωμένων πολισμάτων, λόγω των αλλεπάλληλων ληστρικών επιθέσεων των Γότθων Βησιγότθων, Ούνων και Οστρογότθων. Για τους ανωτέρω μελετητές είναι απολύτως σαφές ότι η πρωτοβυζαντινή πόλη στο Καστρί διαδέχθηκε τη Δολίχη του Σαρανταπόρου την οποία χρησιμοποίησε ως πηγή έτοιμου υλικού οικοδομήσεων, καθώς η σχεδόν μηδενική υψομετρική διαφορά και η κοντινή απόσταση ευνόησαν τη συστηματική λιθοθηρία της αρχαίας Δολίχης (Σαρανταπόρου) ανοικοδομώντας την πρωτοβυζαντινή Δολίχη (Καστριού).

Εξάλλου στον ανεσκαμμένο αρχαιολογικό χώρο του Σαρανταπόρου δεν βρέθηκαν πολλά αρχιτεκτονικά μέλη (κυρίως ανωδομής), γλυπτά και επιγραφές αφού είχαν αφαιρεθεί. Από την άλλη, στο λόφο του Καστριού δεν εντοπίστηκε αρχαία κεραμική ούτε αρχαίο στρώμα και το τείχος της ακρόπολης δεν έχει προγενέστερο αρχαίο θεμέλιο. Η μικρή έκταση του χώρου, ακόμη, δεν προσιδιάζει σε αρχαία πόλη, όπως η Δολίχη και ίσως στο Καστρί να υπήρχε κάποια κώμη της χώρας των Δολιχαίων ή ένα ιερό της.

Εάν, πράγματι, το αρχικό κτίσμα του ναού της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, ο οποίος σήμερα βρίσκεται στην πλατεία του χωριού, χρονολογείται στη μεσοβυζαντινή περίοδο (9ος – 11ος αι.), φαίνεται ότι η περιοχή κατοικούνταν ήδη εκείνη την εποχή.

Δείτε ακόμη:
Αρχαιολογικός Χώρος Δολίχης (Doliche)
Αρχαιολογικός Χώρος Σαρανταπόρου (Sarantaporo)
Τσακνάκης, Ε., Επισκόπηση της ιστορίας της Δολίχης. Πολιτιστικός Σύλλογος Δολίχης, 2019.

DOLICHE IN COMMAGENE

There are no literary attestations for Doliche in Commagene earlier than the second century a.d. The earliest attested coins date from the same period. In northern Thessaly there was a town of this name. This raises the possibility that the toponym of the town in Commagene recalled the Thessalian one and that settlers from the latter made up (part of) the original colonial population. But this is speculation. The discovery of Rhodian amphora handles provides evidence for trade with the Aegean basin in the third and second centuries b.c. A fragmentary copy of (the beginning of) an inscription of Antiochos I of Commagene establishing various cults was found just south of Dülük.

Under the empire the town was the center of an important cult of Zeus Dolichenos. The ancient toponym survives in the modern town of Dülük, which is located 10 kilometers north of Gaziantep. The ancient town was east of Dülük at Keber Tepe.

Cohen, G. The Hellenistic Settlements in Syria, the Red Sea Basin, and North Africa. University of California Press, California 2006.

Στη Δολίχη, πρόσφατα (10/2019), ανακαλύφθηκε ένα άγαλμα Ρωμαϊκής εποχής. Το βρήκε ένας 76χρονος αγρότης από την Κοκκινόγη Ελασσόνας την ώρα που εκτελούσε εργασίες στο χωράφι που νοικιάζει μαζί με τον αδελφό του εδώ και 40 χρόνια.

Μιλώντας στην ΕΡΤ ο 76χρονος από την Κοκκινόγη, τόνισε ότι “ήταν βράδυ, λίγο μετά τις 8, όργωνα το χωράφι και κάποια στιγμή το τρακτέρ δεν προχωρούσε. Κατέβηκα να δω τι συμβαίνει και διαπίστωσα ότι υπήρχε ένας βράχος. Με πολύ κόπο μέσα στο σκοτάδι κατάφερα να το βγάλω και το άφησα στην άκρη, χωρίς να γνωρίζω τι είναι. Την επομένη το πρωί, πήγα στο χωράφι να συνεχίσω το όργωμα και την σπορά, έσπειρα κριθάρι και τότε διαπίστωσα ότι δεν είναι ένας απλός βράχος αλλά ένα άγαλμα. Άμεσα, ενημέρωσα την αστυνομία και αυτή την αρχαιολογική υπηρεσία. Πήγαμε στο χωράφι, τους είπα πως το βρήκα, το πήραν και έφυγαν, αφού με ευχαρίστησαν”.
Στην ΕΡΤ μίλησε και ο αδερφός του, Φώτης, που καλλιεργούν μαζί το συγκεκριμένο χωράφι και επεσήμανε ότι “είναι η πρώτη φορά στα 40 χρόνια που καλλιεργούμε το χωράφι που βρήκαμε αρχαίο αντικείμενο. Το βρήκαμε ακέφαλο και από την πρώτη στιγμή ο αδερφός μου ενημέρωσε την αστυνομία που ήρθε στο χωράφι μαζί με την αρχαιολογική υπηρεσία”.

Πηγή ertnews.gr