ΕΛΑΣΣΟΝΑ

Με την κήρυξη του πολέμου, το πρωί της 5^ης Οκτωβρίου 1912, ο Στρατός Θεσσαλίας άρχισε να προελαύνει προς το βορρά και κατέλαβε, σχετικά εύκολα, τα τουρκικά φυλάκια των συνόρων φθάνοντας στην Ελασσόνα και τη Δεσκάτη, αφού οι τουρκικές δυνάμεις είχαν οργανωθεί αμυντικά στα Στενά του Σαρανταπόρου.

Η πόλη της Ελασσόνας απελευθερώθηκε στις 6 Οκτωβρίου 1912 και αποτέλεσε την πρώτη ελληνική πόλη που απελευθερώθηκε κατά την έναρξη των Βαλκανικών Πολέμων.

Τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων μεταφέρουν το μήνυμα του Αρχηγού Δαγκλή: «Η Ελασσών κατελήφθη υπό του Ελληνικού Στρατού. Ο Διάδοχος διηύθυνε τον αγώνα. Ο επίδοξος Γεώργιος διάδοχος έλαβε το βάπτισμα του πυρός».

Ο δημοσιογράφος Γιώρ­γος Βεντήρης περιγράφει χαρακτηριστικά την πρώτη μέρα των επιχειρήσεων:

«Προ της Ελασσώνος οι Τούρ­κοι αντεστάθησαν με πείσμα. Οι Έλληνες στρατιώται και πολλοί αξιωματικοί, έβλε­παν, πρώτην φοράν, μάχην.

Εις την αρχήν εκλονίσθησαν, αλλ’ οι νεώτεροι αξιωματικοί τους παρέσυραν εμπρός. Ο διάδοχος διηύθυνε την μάχην από της γραμμής του πυρός. Οι Τούρκοι απεσύρθησαν ατάκτως προς το Σαραντάπορον».

Στρατιωτική Επιθεώρηση, 4 (2012) 7-63.

Ο Νομάρχης της Λάρισας, το 1939, παρευρέθηκε στην Ελασσόνας για τον πρώτο μεγάλο εορτασμό της επετείου της απελευθέρωσης. Ο ίδιος συμμετείχε ως αξιωματικός του στρατού που συμμετείχε στη μάχη της Ελασσόνας.

Ας αφήσουμε τον ίδιο, με τον τρόπο του, όπως απευθύνθηκε στον λαό της Ελασσόνας το 1939, να μας διηγηθεί την εμπειρία του:

ΑΓΑΠΗΤΟΙ ΦΙΛΟΙ

Είμαι εξαιρετικά ευτυχής διότι ύστερα από είκοσι επτά ολόκληρα χρόνια ο Θεός με ηξίωσε να πατήσω εις τα χώματα αυτά, τα οποία προ ενός τετάρτου και πλέον αιώνος συνεκέντρωσαν τα βλέμματα όλων των πέραν από της Μελούνας Ελλήνων.

Είχα την ευτυχίαν προ 27 ετών να συγκαταλέγωμαι μεταξύ των Αξιωματικών του Στρατού που ηκολούθησε τον θρυλικόν Καβαλλάρην, τον αείμνηστον Βασιλέα Κωνσταντίνον, εις την ηρωικήν του εξόρμησιν από τα υψώματα της Μελούνας.

Με συγκίνησιν ενθυμούμαι τα ρίγη που μας κατέλαβον όταν από τα απέναντι υψώματα της «Σκόμπας» αντικρύσαμεν για πρώτη φορά την Ελασσώνα. Εκεί επάνω είχομεν παρατάξει το πυροβολικών μας, το οποίον δεν παρέστη ανάγκη να δράση κατά την πρώτην φάσιν των επιχειρήσεων, αλλά ερασε κατόπιν ηρωικώς εις το Σαραντάπορον. Αλλά δεν πρόκειται να κάμω την στιγμήν αυτήν ιστορική ανασκόπησιν.

Με παρέσυραν αι αναμνήσεις εις νοσταλγικόν περίπατον ανά τον κόσμον του παρελθόντος, τον κόσμον ενός ωραίου ονείρου που επραγματοποιήθη και αποτελεί σήμερον μίαν ζωντανήν πραγματικότητα. Όταν ζήση κανείς την ζωήν τού Στρατιώτου, βαπτισθή στη φωτιά του πολέμου και δώση τον καλύτερον εαυτόν του εις μίαν υπόθεσιν τόσον Ιερα, δεν λησμονεί, όσα χρόνια κι αν περάσουν, τους μεγάλος σταθμούς της ζωής του.

Η Ελασσών απετέλεσε ένα ιστορικόν Σταθμόν όχι της ιδικής μου ζωής αλλά του έθνους μας.

Όταν το 1912 ανηφορίζαμε προς τις κορυφογραμμές της Μελούνας ελέγαμε: Αν πάρουμε την Ελασσώνα δεν θα μας σταματήσουν πουθενά. Και δεν μας εσταμάτησαν πράγματι πουθενά.

Του «Αητού ο Γυιος» επέταξε απ’ εκεί ψηλά και γεμάτοι ενθουσιασμό τον ακολουθήσαμε στο γοργό πέταγμά του, στο Σαραντάπορο, στην Κρέσνα, στη Σαλονίκη και στα Γιάννινα. Έγινε ένα θαύμα. Αλλά το θαύμα αυτό έγινε χάρις στην Εθνική μας Ενότητα που ενσάρκωνε ο Στρατηλάτης Βασιλεύς. Η αφοσίωσίς μας προς Εκείνον και η πίστις μας προς το μαγαλουργόν Πνεύμα Του υπήρξαν οι βασικοί παράγοντες της Μεγάλης μας Νίκης. Οι παλαιότεροι από σας – που υπήρξατε και συμπολεμιστές του- θα ενθυμήσθε με πόση εμπιστοσύνην προσεβλέπαμεν προς Αυτόν. Όταν έχουμε τον Κωσ. Βασιληά πάντα Νίκες θα κερδίζουμε, έλεγαν οι Στρατιώται. Κι αυτό πράγματι εγινότανε.

Σας τονίζω αυτά για να καταλάβετε – και προ παντός να καταλάβουν οι Νέοι ποία σημασία έχει για την ζωή ενός Έθνους η ψυχική ενότης του Λαού και τί θαύματα μπορούν να γίνουν χάρις σαυτήν.

Σήμερα ευτυχώ, ύστερα από είκοσι χρόνων απαίσιους εμφυλίους σπαραγμούς και τραγικές εσωτερικές περιπέτειες, ο Ελληνικός Λαός υπό το σκήπτρον του Βασιλεώς Γεωργίου του Β΄ είναι και πάλιν, όπω; και τότε, ηνωμένος. Δεν τον τυραννούν πλέον τα μίση και τα άγρια πάθη του κακού παρελθόντος. Έχει δε σήμερον και κάτι ακόμη: Έχει μίαν Κυβέρνησιν όχι ΚΟΜΜΑΤΙΚΗΝ αλλά ΕΘΝΙΚΗΝ. Και επικεφαλής της Κυβερνήσεως αυτής τον ΙΩΑΝΝΗΝ ΜΕΤΑΞΑΝ.

Δεν μπορεί λοιπόν παρά να θαυματουργήση και πάλιν ο Ελληνικός Λαός. Και θα θαυματουργήση ασφαλώς.

Όταν προ εβδομάδος οι τοπικοί Άρχοντες με εκάλεσαν να παραστώ εις την σημερινήν Εορτήν, μου είπαν: Σας παρακαλούμε, Κύριε Νομάρχα, να τιμήσετε την Εορτήν της απελευθερώσεως της Ελασσώνος. Και μου εξήγησαν ότι ο εορτασμός αυτός έχει συμβολικόν χαρακτήρα. Εορτάζεται σήμερον η απελευθέρωσις από τον ξενικόν ζυγόν και την φαυλοκρατίαν. Και πράγματι η Ελασσών, όπως και όλαι αι άλλαι Ελληνικαί πόλεις, και τα χωριά, τώρα αισθάνονται την ελευθερίαν. Δεν υπάρχει πλέον η τυραννία του Κοματάρχου.

Όλοι οι Έλληνες είναι πλέον ευνοούμενοι του Κράτους. Είναι ίσοι απέναντι των Νόμων και ουδενός το δίκαιον καταπατείται. Πού οφείλεται αυτή η αλλαγή το γνωρίζετε. Εις την 4ην Αυγούστου και τον Ιωάννην Μεταξάν.

[…]

Εφημερίδα Ελευθερία, ΦΥΛΛΟ 5679 (έτος 17), Τρίτη 10 Οκτωβρίου 1939.