Κενταυρομαχία
Ο Πειρίθους ήταν ο πατέρας του Πολυποίτη, ο οποίος ηγήθηκε τους πολεμιστές από την Άργισσα, τη Γυρτώνη, καθώς και τους πολεμιστές της περραιβικής Όρθης και της Ολοσσώνας, συμμετέχοντας στον Τρωικό Πόλεμο.
Ο Πειρίθους ήταν γιος του Δία ή του Ιξίονα και βασιλιάς των Μαγνητών στις εκβολές του Πηνειού.
Στο γάμο του με την Ιπποδάμεια προσκάλεσε όλους τους ολύμπιους θεούς εκτός από τον Άρη και την Έριδα. Λόγω των πολλών προσκεκλημένων στο γάμο του, τα ξαδέρφια του, οι Κένταυροι,[1] καθώς και Θεσσαλοί πρίγκιπες, όπως ο Νέστορας και ο Καινεύς, κάθισαν σε μια σπηλιά.
Οι Κένταυροι, οι οποίοι δεν ήταν εξοικειωμένοι με το κρασί, μέθυσαν εύκολα και ο Εύρυτος ή Ευρυτίων όρμισε στη νύφη για να τη βιάσει, ακολουθώντας τη στάση του και οι υπόλοιποι Κένταυροι, οι οποίοι επιτέθηκαν σε όλες τις γυναίκες.
Ακολούθησε μάχη και ο Πειρίθους, με σύμμαχο τον φίλο του τον Θησέα, έκοψε τα αυτιά και τη μύτη του Ευρυτίωνα, ενώ σκοτώθηκε ο Λαπίθης Καινεύς.
Έτσι άρχισε η μακροχρόνια έχθρα Λαπιθών και Κενταύρων, η οποία ήταν αποτέλεσμα μηχανορραφίας του Άρη και της Έριδας.[2]

Η υπ’ αριθμ 7 νότια μετώπη του Παρθενώνα. Μάχη Κενταύρων και Λαπιθών. Οι 32 μετώπες της νότιας πλευράς του Παρθενώνα απεικονίζουν σκηνές από την Κενταυρομαχία. Η υπ’ αριθμ. 7 μετώπη, όπως πιθανολογούν ορισμένοι μελετητές, απεικονίζει το βασιλιά των Λαπιθών, Πειρίθου.[3]
[1] Οι Κένταυροι παραδίδονται ως απόγονοι του Ιξίονα και κατά συνέπεια ως συγγενείς των Λαπιθών. Όταν ο Ιξίων βίασε το μεταμορφωμένο σύννεφο της θεάς Ήρας, το οποίο κατασκεύασε ο Δίας και ονομάστηκε Νεφέλη, γεννήθηκε ο απόβλητος Κένταυρος, ο οποίος έσπειρε σε φοράδες της Μαγνησίας τους αλογοκένταυρους, ο επιφανέστερος των οποίων ήταν ο Χείρων. Βλ. Graves (1979), τ. Β, σ. 240.
[2] Graves (1979), τ. Β, σ.σ. 440-1. Βλ. επίσης, Διόδωρος Σικελιώτης (αρχαίες πηγές), μτφρ. Φιλολογική Ομάδα Κάκτου (1997). Βιβλιοθήκης Ιστορικής.
[3] Χωρέμη – Σπετσιέρη (2004), σ.σ. 41-47, 60.
Βιβλιογραφία
- Graves, R., 1979. Οι Ελληνικοί Μύθοι. τ. Α-Β. Μτφρ. Ζενάκος, Λ. Αθήνα: Πλειάς Ρούγκας.
- Διόδωρος Σικελιώτης. Βιβλιοθήκης Ιστορικής, Βίβλος Τέταρτη. Άπαντα 4. Μτφρ. Φιλολογική Ομάδα Κάκτου, 1997. Αθήνα: Κάκτος.
- Χωρέμη – Σπετσιέρη, Α., 2004. Τα γλυπτά του Παρθενώνα. Αθήνα: Έφεσος