Η Γοργόνα στο Τέμπλο Κοκκινοπηλού
Σε ξυλόγλυπτο διάκοσμο στο Άγιον Όρος εμφανίζονται για πρώτη φορά θέματα όπως ανθοφόροι βλαστοί, γιρλάντες από άνθη, πουλιά, αγγελάκια, θρησκευτικές σκηνές, φανταστικές μορφές -π.χ. γοργόνες με διπλή ουρά-, καθώς και τα διακριτικά ενσωματωμένα μπαρόκ μοτίβα (συστρεφόμενα φύλλα άκανθας, ψευδοθυρεοί), δημιουργώντας μια πλούσια σύνθεση που αποτέλεσε πρότυπο για τις μεταγενέστερες δημιουργίες.
Ο τύπος της γοργόνας με διπλή ουρά απαντά σε διάφορα ξυλόγλυπτα τέμπλα όπως της Αγίας Παρασκευής Κοκκινοπηλού Ολύμπου, στα τέμπλα του Προδρόμου Καρδίτσας, της Θεοτόκου Καστανιάς Αγράφων, στους Ταξιάρχες Λάιστας Ζαγορίου, στον Άγιο Νικόλαο του Καπέσοβου κ.ά.
Γοργόνα με διπλή ουρά: Λεπτομέρεια τέμπλου Αγίας Παρασκευής Κοκκινοπηλού
Οι γυμνόστηθες γοργόνες φανερώνουν πιθανότατα ιταλική επίδραση, καθώς συναντώνται σε ξυλόγλυπτα τέμπλα της Ζακύνθου στα τέλη του 17ου αιώνα. Εξάλλου, ο τύπος αυτός της γυμνόστηθης γοργόνας που κρατά με απλωμένα τα χέρια τις δύο άκρες της ουράς της υπάρχει σε ανάγλυφη μετόπη που ανήκει στον εξωτερικό διάκοσμο του καθεδρικού ναού της Modena και χρονολογείται στον 12ο αιώνα.
Η γοργόνα στα ξυλόγλυπτα τέμπλα κατατάσσεται από τον Κίτσο Μακρή με επιφυλάξεις στα αποτρεπτικά θέματα. Σε αυτό τον οδηγεί η εμφάνισή της σε τοιχογραφίες ανάμεσα στα τέρατα της Αποκάλυψης και λόγω της θέσης της πάνω από την Ωραία Πύλη των τέμπλων (Αγία Κυριακή Τσαγκαράδας, Αγία Κυρια κή Ζαγοράς, Αγία Μαρίνα Κισσού, Ταξιάρχες Τσαγκαράδας).
____________________
Σχετικές Πηγές:
Γουλάκη-Βουτυρά, Α. (2018). Δείγματα μαρμαρογλυπτικής του Αιγαίου στο Μουσείο Μπενάκη. Μουσείο Μπενάκη, 2, 111-123. doi:http://dx.doi.org/10.12681/benaki.18191
Λιάκος, Δ. (2011). Έργα ξυλογλυπτικής στη μονή Ιβήρων Αγίου Όρους (17ος και 18ος αιώνας). Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας, 30, 301-312. doi:http://dx.doi.org/10.12681/dchae.660
ΠΕΡΡΑΙΒΙΑ 