28 ΑΝΕΚΔΟΤΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΗΣ ΤΣΑΡΙΤΣΑΝΗΣ ΑΝΑΦΕΡΟΜΕΝΑ ΣΤΙΣ ΜΟΝΕΣ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΚΑΙ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ (1834-1893)
Από τα 25 έγγραφα, τα οποία σχετίζονται με τη μονή αγίου Δημητρίου (Βαλέτσικο), ένα έγγραφο (1/1834) αναφέρει τον καπετάνιο Γιώργη Σαλταπίδα, ο οποίος υπογράφει με προσωπική του σφραγίδα και η δράση του δεν είναι γνωστή από άλλες πηγές. Έξι έγγραφα αφορούν ομόλογα, τα οποία φέρουν τη σφραγίδα της μονής, βάσει των οποίων το μοναστήρι είχε δανειστεί χρηματικά ποσά από τρίτους την περίοδο 1852-1856. Το 1880 χρησιμοποιήθηκε μία σχετική υπεύθυνη δήλωση για τον έντοκο δανεισμό ενός ποσού της μονής από ιδιώτη. Οι δανειστές της μονής ήταν οι: Φάραγγα Ελένη του Δανιήλ (6/1852), Κυριάκος Κουτζούρας (7/1852), Καρασίμος -ιερέας της μονής του αγίου Αθανασίου Τσαριτσάνης (8/1852), Ζάχος Αλεξίου (10/1853), Χατζηγιαννάκης Μάρκος (11/1855), επίσκοπος Ελασσόνας Ιγνάτιος (12/1856) και Α. Καλδριμίδης (21/1880). Οι δανειστές, έχοντας οικονομική άνεση, οπωσδήποτε, θα ήταν άνθρωποι οι οποίοι απολάμβαναν τον σεβασμό και την αποδοχή των κατοίκων της Τσαριτσάνης.
Τέσσερις υπεύθυνες δηλώσεις (15/1865, 18/1877, 19/1877, 20/1877), οι οποίες φέρουν λογότυπο του οθωμανικού δημοσίου, αφορούν συναλλαγές μεταξύ ιδιωτών και της μονής Αγίου Δημητρίου.
Τα υπόλοιπα έγγραφα αφορούν μία άδεια μετακίνησης (5/1850), ένα συμφωνητικό (14/1865), οφειλές από ενοίκια προς τη μονή (2/1838, 3/1839), αποδείξεις είσπραξης χρημάτων (9/1853, 13/1862), άλλα οικονομικά στοιχεία (4/1841, 16/1867, 17/1870, 22/1892) και ένα έγγραφο εναντίωσης κατά του δεκατιστή (23/αχρονολόγητο).
Δύο έγγραφα (24/1880, 25/1884) αφορούν τη συνέχεια μίας δικαστικής διαμάχης μεταξύ της μονής Αγίου Δημητρίου και του οθωμανού σπαχή Μεχμέτ και των κληρονόμων του, οι οποίοι ήταν κάτοικοι του Αργυροπουλίου Τυρνάβου (Καρατζά Βεράν) και διεκδικούσαν μέρος της περιουσίας της μονής. Προκύπτουν, συνολικά, 53 ονόματα ελλήνων, στα οποία περιλαμβάνονται 2 ονόματα επισκόπων της Ελασσόνας, 2 όνομα ηγουμένων της μονής και 3 ονόματα ιερεών. Προκύπτουν και 7 οθωμανικά ονόματα, εκ των οποίων τα 2 σχετίζονται με ιδιότητες (δεκατιστής, σπαχής – γιακουβελής), ενώ αναφέρεται απλώς και ο μουδήρης της Ελασσόνας.
Τα 3 έγγραφα, τα οποία αφορούν τη μονή αγίου Αθανασίου, αναφέρονται σε οικονομικές συναλλαγές (26/1852), στα κτήματα της μονής (27/1860) και στην ενοικίασή τους (28/1893). Από τα έγγραφα αυτά προκύπτουν 77 τοπωνύμια της Τσαριτσάνης και 16 ονοματεπώνυμα ελλήνων ενοικιαστών των κτημάτων.
Συνολικά, εμφανίζονται 5 τύποι σφραγίδων: η προσωπική σφραγίδα του καπετάν Γιώργη Σαλταπίδα (1/1834), η σφραγίδα του Αλήου σπαχή γιακουβελή (3/1839), η σφραγίδα της Μονής Αγίου Δημητρίου (Βαλέτσικο) σε 6 έγγραφα (6/1852, 7/1852, 8/1852, 10/1853, 11/1855, 12/1856) και 2 οθωμανικές σφραγίδες σε 2 έγγραφα (12/1856, 16/1867). Τέλος, εμφανίζονται και 2 λογότυπα του οθωμανικού δημοσίου σε 5 έγγραφα (15/1865, 18/1877, 19/1877, 20/1877, 21/1880).
ΠΕΡΡΑΙΒΙΑ 