Κατά τους πρώιμους Βυζαντινούς χρόνους, η Θεσσαλία, αν και αρχικά αυτοτελής επαρχία, γνώρισε ριζικές αλλαγές λόγω βαρβαρικών και σλαβικών επιδρομών, οι οποίες οδήγησαν στη διάσπαση της διοίκησης και στη μείωση του πληθυσμού, ενώ ο Χριστιανισμός εδραιώθηκε υπό τη δικαιοδοσία της Μητρόπολης Λάρισας (αρχικά υπό τη Ρώμη και μετά τον 8ο αι. υπό το Οικουμενικό Πατριαρχείο). Παρά τη γενική αστάθεια, η περιοχή της Ελασσόνας είχε στρατηγική σημασία λόγω των διόδων Πέτρας και Σαρανταπόρου, με την ακρόπολη της (πιθανότατα το φρούριο «Λόσσονος» του Προκόπιου) στο ύψωμα της σημερινής Μονής Παναγίας Ολυμπιώτισσας να ανακαινίζεται επί Ιουστινιανού. Σημαντικός θρησκευτικός θεσμός ήταν η επισκοπή του Δομένικου, ενώ η Μονή Παναγίας Ολυμπιώτισσας αποτελεί το παλαιότερο και γνωστότερο μοναστήρι της παραολύμπιας περιοχής, με την ανακαίνιση του ναού της να χρονολογείται μεταξύ 1289-1303, επιβεβαιώνοντας την πρώιμη ύπαρξή της πριν από τις μεταγενέστερες πατριαρχικές μαρτυρίες.
